به گزارش مجله خبری نگار، تره فرنگی و یکی از بستگان وحشی موسیر است. گیاهی چند ساله که ساقه آن در مقطع گل به شکل مثلث است. شروع رشد این گیاه از اواخر زمستان شروع میشود.
برگهای آن پهن، نیزهای و شبیه به گل زنبق است.
گلهای آن در بهار به شکل فرش سفید جنگل را میپوشاند. گلهای سفید و کوچک ستارهای شکل این گیاه در میان برگهای پهن و براق آن خودنمایی میکند. گلهای آن بین فروردین و خرداد ظاهر میشود و رایحه و عطر آن در هوا پراکنده میشود. بذرهای آن در تیرماه میرسد و پس از آن گیاه میمیرد و به جای آن گیاهان دیگر میرویند.
ریشه این گیاه دارای پیازهای متعدد و گسترده شبیه به سیر است. سیرخرس یا مالک در جنگلهای برگ ریز با خاک مرطوب رشد میکند و خاک با محیط کمی اسیدی را ترجیح میدهد. بومی اروپا و آسیا است. نامگذاری آن به این خاطر است که خرسهای قهوهای و گراز ها، به خوردن پیازهای این گیاه علاقه زیادی دارند. کل گیاه ضد عفونی کننده و دافع حشرات است.
همه اجزای گیاه خوراکی است. این گیاه امروزه در آشپزی مورد استفاده قرار میگیرد؛ عطر و طعم آن ملایم تر، نرمتر و لذت بخشتر از میخک و بوتههای سیر است.
برگهای تازه سیر خرس حاوی مواد آلیسین، متیل سی شتاین سولف اکسید. در کنار این مواد حاوی مقادیری گوگرد، فلاونوائید و آثاری از مواد پروتاگلاندین A.B F و نیز مقداری ماده لاکتین نیز موجود است.
گیاه سیرخرس یا والک با کاشت بذر و پیازچهها تکثیر میشود. بذرها را باید اواخر تابستان تا اوایل پاییز کاشت شوند، پس از حداکثر یک ماه جوانه خواهند زد. به طور طبیعی بذرها توسط مورچه پراکنده میشوند و به خوبی رشد میکنند.
زمان کاشت سیرخرس از مهر تا اوایل اسفندماه است، دانه بذر را در ۱ سانتی متری عمق خاک مورد نظر کشت قرار میدهند و کمی خاک روی آن میریزند، برای اینکه بذرسیر خرس رشد کند به سرما و سردی هوا احتیاج دارد، همان گونه که سیر برای رشد ریشهها و تکثیر غدههای کوچک آن به سرما و سردی نیاز دارد.
در دمای ۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد ریشه میزند. فاصله هر بذر از بذر بعدی باید ۲۰ سانتی متر باشد. در مدت ۳۰ تا ۴۰ روز سیر خرس ریشه و جوانه میزند. سیر خرس یکبار کاشته شود، تا سالیان سال خود به خود رشد میکند و در زمین مرطوب و نیمه سایه به خوبی بارور و رشد میکند.
پس بهتر است در محل سایه دار و زیر درختان کاشته شود تا رطوبت لازم را دریافت کند و دور از اشعه مستقیم آفتاب باشد و یا در کنار نهر اب و منطقه مرطوب تا به شکل خودرو هر ساله سبز شود.
زمان محصول برداری از اواسط بهار و اوایل تابستان است. سیر خرس در سایه تکثیر میشود و به خاکی نرم و سبک و مقداری آهک دار و مرطوب نیاز دارد.
نکته: برای کاشتن سیر خرس در باغچه خانه و برای اینکه هر ساله سبز شود بهتر است در سال اول و دوم فقط از برگهای آن استفاده کنید.
این باور که گیاه سیرخرس و مختص کوهستان و گیاهی کوهی وحشی است و فقط به شکل خودرو قابل بهرهبرداری است کلاً غلط است. اگر هنگام گلدهی و تولید بذر، بذر سیر خرس یا والک را جمعآوری و خشک کنید، میتوانید در فصل پاییز و زمستان در زمین مناسب و سایهدار بکارید.
این گیاه به عنوان گیاه دارویی و غذایی از اهمیت خاصی مانند سیر برخوردار است و خواص ضد باکتری، ضد عفونی و قارچ زدایی دارد. طمع و مزه بسیار مطبوعی دارد. برگهای آن خوراکی هستند، آنها را میتوان به عنوان سالاد گیاهی، آبپز و به عنوان یک سبزی در سوپ و یا به عنوان یک سبزی معطر به جای ریحان استفاده کرد. در روسیه ساقههای آن را به شکل نمک سود نگهداری و در سالاد از آن استفاده میکنند.
بعد از شستشوی گیاه سیر خرس یا والک برگهای آن را به قطعات یک تا ۲ سانتی متری برش بزنید و فریز کنید و در طول سال که این گیاه وجود ندارد از آن استفاده کنید. سبزی پلویی تهیه شده از این گیاه بسیار خوش طعم است همچنین میتوانید از این سبزی برای تهیه کوکو، آش، سس خورشت، (قورمه سبزی) استفاده کنید؛ به عنوان سس گیاهی با غذاهای دیگر و صیفیجات نیز مصرف میشود. هنگام پختن خورشت و گوشت میتوانید مقداری سیر خرس را ریز وساطوری کنید و با سبزیهای دیگر در خورشت بریزید.
هر قدر سیر خرس کمتر پخته شود و بیشتر به شکل خام در غذا مصرف شود بهتر است به عنوان چاشنی همراه با روغن زیتون و نمک و کمی سیر مصرف شود. روش دیگر مصرف سیر خرس در لابلای سبزی خوردن و تهیه سالادها است؛ برای کسانی که دارای فشارخون بالا هستند استفاده حداکثر از برگهای تازه سیر خرس به شکل خام در فصل بهار که به فراوانی یافت میشود توصیه شده است.
یکی از بهترین روش استفاده از گیاه سیر خرس این است که بعد از جمع آوری آن را شسته و خشک کنید و به عنوان پودر با نمک مخلوط و برای مزه کردن غذاهایی مانند ماکارونی و تهیه ترشی از آن استفاده شود.
خواص دارویی والک به طور خلاصه عبارتند از: کاهش فشار خون، تنظیم کلسترول خون، ضد اسپاسم عضلانی، قابض، عرق آور، ادرارآور، خلط آور، طب بر، پیشگیری از سرطان معده و پروستات، تسکین بیماریهای روماتیسمی و آرتریت مفصلی، کاهش وزن و …
-والک ضد آسم، برطرف کننده برونشیت، ضد آمفیزم، (از بین رفتن حالت ارتجاعی ریه) است.
-تحقیقات نشان میدهد که مصرف روزانه آب این گیاه برای کاهش وزن موثر است.
-تسکین بیماریهای روماتیسمی و آرتریت مفصلی از اثرات دیگر این گیاه کوهی است.
-اثرات پیشگیری کننده والک یا سیر خرس در برابر سرطانهای معده و پروستات به اثبات رسیده است.
– ضد اسپاسم عضلانی، قابض، عرق آور، ادرارآور، خلط آور و تب بر است.
-مصرف منظم آن همانند سیر معمولی برای بدن مفید است.
-در کاهش دادن فشار خون بالا و میزان کلسترول خون موثر است.
-از این گیاه به عنوان ضد عفونی کننده منزل استفاده میشود.
-سیرخرس سیستم دفاعی بدن را تقویت و از رودهها محافظت میکند.
– مصرف منظم این گیاه به تنظیم وزن بدن کمک میکند.
-سیر خرس از قلب و رگها محافظت کرده و گردش خون را بهبود بخشیده، خون را تصفیه و استخوانها را نیز تقویت میکند.
-از این گیاه برای درمان اسهال، نفخ، سوءهاضمه و قولنج نیز استفاده میشود.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف
به سادگی با گیاهان سمی مانند (زعفران مرغزار) و (موگه) به اشتباه گرفته میشود که هر ساله جان چند نفر را به خطر میاندازد.
منبع:اینفو